Artikel 48a Keuzebegeleiding
De pensioenuitvoerder begeleidt de deelnemer, gewezen deelnemer, gewezen partner of pensioengerechtigde op een adequate wijze bij het maken van een keuze binnen de pensioenovereenkomst, zorgt voor de inrichting van de keuzeomgeving en stelt de deelnemer, gewezen deelnemer, gewezen partner of pensioengerechtigde daarmee in staat om een passende keuze te maken.
Consultatiedocument, p. 109-111:
8.3 Invoering keuzebegeleiding
De manier waarop mensen (willen) werken en leven is veranderd. Steeds meer mensen willen keuzes binnen de pensioenregeling kunnen maken. Vaak zijn deze echter ingewikkeld in hun techniek of hebben pas effect op langere termijn. De keuze ten aanzien van de aanwending van hun pensioen, dient zo goed mogelijk aan te sluiten bij de behoefte of doelstelling van de deelnemer.
In het nieuwe pensioenstelsel wordt explicieter gemaakt dat bij pensioenfondsen het risico van voldoende gegenereerd pensioen bij de deelnemer ligt. Deelnemers worden geacht (in meer of mindere mate) keuzes te maken binnen hun pensioenregeling die van invloed zijn op het pensioeninkomen. Door de eventuele introductie van nieuwe keuzes, maar vooral door de combinaties van nieuwe en bestaande keuzes, zijn de implicaties van keuzes in het nieuwe stelsel groter. [voetnoot 128: Door het combineren van keuzes kan het pensioen op latere leeftijd behoorlijk worden uitgehold. Zie Van Bilsen, Ponds, & Bonekamp. Keuzes rondom pensioen: implicaties op uitkeringssnelheid voor een heterogeen deelnemersbestand, juli 2020.] Uit onderzoek blijkt dat mensen moeite hebben met het maken van financiële keuzes met gevolgen op lange termijn. Keuzes worden uitgesteld, afgesteld of genomen op basis van verkeerde afwegingen. [voetnoot 129: Zie bijv. (a) Agarwal, Skiba, & Tobacman, 2009. Payday loans and credit cards: new liquidity and credit scoring puzzles?; Benartzi, Previtero, & Thaler, 2011. Annuitization puzzles; (b) Bernheim, Skinner, & Weinberg, 2001. What accounts for the variation in retirement wealth among U.S. households?; (c) Bhargava, Loewenstein, & Sydnor, 2017. Chose to lose: Health plan choices from a menu with dominated option; (d) Böhnke, Brüggen, & Post, 2019. Appreciated but complicated pension choices? Insights from the Swedish premium pension system; (e) Brown, Kapteyn, Luttmer, & Mitchell, 2017. Cognitive constrainst on valuing annuities; (f) Bütler & Teppa, 2007. The choice between an annuity and a lump sum: Results from Swiss pension funds; (g) De Grip, Fourage, & Monitzaan, 2020. Redistribution of individual pension wealth to survivor pensions: Evidence from a stated preferences analysis; (h) Gathergood & Weber, 2014. Self-control, financial literacy & the co-holding puzzle; (i) Hedesstrom, Svedsater, & Garling, 2010. Identifying heuristic choice rules in the Swedish premium pension scheme; (j) Ignition House, 2014. Exploring consumer decision making and behaviour in the at-retirement landscape; (k) Madrian & Shea, 2001. The power of suggestion: Inertia in 401(k) participation and savings behavior; (l) Shapira & Venezia, 2001. Patterns of behavior of professionally managed and independent investors.] Dit geldt zeker ook voor pensioenkeuzes; de afwegingen zijn complex en voor veel mensen is pensioen niet ‘top of mind.’ [voetnoot 130: Zie bijv. (a) Krijnen, Zeelenberg, Breugelmans, & Van der Schors, 2018. Intention and action in retirement preparation; (b) Wijzer in Geldzaken, 2018. Pensioenmonitor.]
Een suboptimale keuze of een combinatie van suboptimale keuzes kan leiden tot een te grote en onomkeerbare achteruitgang in de hoogte van de pensioenuitkering. Dit heeft tevens zijn weerslag op een verlies van vertrouwen in de pensioensector. Het is daarom in het belang van de deelnemer en de pensioenuitvoerder dat de laatste de deelnemer zo goed mogelijk begeleidt bij het maken van pensioenkeuzes. Het aanbieden van informatie is hierbij belangrijk maar niet voldoende, zo is ook de ervaring van de sector. [voetnoot 131: Kamerstukken II, 2019/20, 32 043, nr. 515.] Idealiter is informatie activerend en keuze-ondersteunend, maar zelfs als daarvan sprake is, zijn er nog altijd deelnemers die daadwerkelijke begeleiding nodig hebben bij pensioenkeuzes.
De keuzeomgeving van de pensioenuitvoerder kan bijdragen aan deze keuzebegeleiding, mits zorgvuldig ingericht. Uit onderzoek is bekend dat er altijd (enige) sturing uitgaat van de wijze waarop keuzes en bijbehorende informatie aan deelnemers wordt voorgelegd. [voetnoot 132: Zie bijv. (a) Bockweg, Ponds, Steenbeek, & Vonken, 2018. Framing and the annuitization decision – Experimental evidence from a Dutch pension fund; (b) Brown, Kapteyn, & Mitchell, 2013. Framing and claiming: how information-framing affects expected Social Security claiming behavior; (c) Chetty, Friedman,Leth-Petersen, Nielsen, & Olsen, 2014. Active vs. passive decisions and crowd-out in retirement savings accounts: Evidence from Denmark; (d) Choi, Laibson, Madrian, & Metrick, 2002. Defined contribution pensions: plan rules, participant choices, and the path of least resistance; (e) De Bresser & Knoef, 2019. Heterogeneous default effects on retirement saving; (f) Jachimowicz, Duncan, Weber, & Johnson, 2019. When and why defaults influence decisions: a meta-analysis of default effects; (g) Thaler & Benartzi, 2004. Save more tomorrow: Using behavioral economics to increase employee saving; (h) Van Putten, Potter van Loon, Turlings, & Van Dijk, 2018. Framing in pensioenkeuzes; (i) Zijlstra, De Bresser, & Knoef, 2020. Keuzes tijdens de pensioenopbouw: De effecten van nudging met volgorde en standaardopties.] Daarom is het van belang dat de wijze waarop die sturing plaatsvindt in het belang is van de deelnemer en diens (financiële) doelstellingen tot uitgangspunt neemt.
Introductie nieuwe open norm
Ter bevordering van weloverwogen keuzes die zo veel mogelijk in het belang zijn van de deelnemer en ter voorkoming van substantiële en onomkeerbare inkomensgevolgen door keuzes die deelnemers over hun pensioen hebben en maken, wordt een nieuwe open norm geïntroduceerd. Het gaat hier om keuzes indien en voor zover de wet of de pensioenregeling die toekennen aan de deelnemer of pensioengerechtigde. Dit wetsvoorstel is erop gericht de risico’s van suboptimale keuzes door de deelnemer te mitigeren. De open norm strekt tot de verplichting voor pensioenuitvoerders om zich maximaal in te spannen om deelnemers op een adequate wijze te begeleiden bij het maken van (voorlopige) keuzes. Het uitgangspunt voor de introductie van de norm is derhalve dat de keuze die de deelnemer heeft en maakt past bij de voorkeuren en financiële doelstelling of wensen van deze deelnemer. Onderdeel van de norm is de verplichting voor pensioenuitvoerders om hier invulling aan te geven door het inrichten van een (digitale) keuzeomgeving. Deze omgeving moet een deelnemer in staat stellen om een passende keuze te maken, gegeven zijn of haar doelstelling.
De norm ziet op de effecten van keuzes binnen één pensioenregeling en niet op meerdere regelingen van één of meerdere pensioenuitvoerders. Daarnaast verplicht de norm een pensioenuitvoerder niet tot de inrichting van een keuzeomgeving die rekening houdt met het effect van onder meer belastingen en toeslagen op de betreffende deelnemer; de pensioenuitvoerder beschikt immers niet over informatie over de persoonlijke fiscale situatie van de deelnemer. Wel dient de pensioenuitvoerder de deelnemer te wijzen op mogelijke samenloop en gevolgen, risico’s, voor- en nadelen van keuzes in combinatie met het bieden van handelingsperspectief (bijvoorbeeld een verwijzing naar relevante websites). De (nadere) specifieke vormgeving van de wijze waarop pensioenuitvoerders verder invulling aan de norm geven is opengelaten.
Pensioenuitvoerders krijgen de ruimte om een keuzeomgeving te creëren die aansluit bij een doelgroep van deelnemers. Te denken valt daarbij aan (onderbouwde) standaardopties (defaults) en een overzichtelijk aantal keuzemogelijkheden waarbij het voor de deelnemer duidelijk is dat die aansluiten op zijn/haar voorkeuren en financiële doelstelling. Daarnaast zorgt een open norm ervoor dat de snelle ontwikkeling van digitale hulpmiddelen geen belemmering ondervindt van de wet- en regelgeving.
Tussen informatie en advies
Met de introductie van een nieuwe open norm keuzebegeleiding, wordt gedeeltelijk invulling gegeven aan de leemte tussen informeren enerzijds en adviseren anderzijds. De huidige pensioenwetgeving bevat nagenoeg alleen verplichtingen tot informeren en in slechts een beperkt aantal gevallen bepalingen die tot adviseren verplichten. [voetnoot 133: Artikelen 47a, 47c, 52 en 52a, van de Pensioenwet.] De nieuwe norm is uitdrukkelijk geen invulling of introductie in de pensioenwetgeving van een verplichting tot adviseren. De nieuwe norm verplicht echter wel tot meer ‘activiteit’ van de pensioenuitvoerder dan enkel informeren en het geven van inzicht conform de huidige wet. [voetnoot 134: Artikel 48, derde lid, van de Pensioenwet.]
Pensioenuitvoerders menen vaak nog niet te mogen adviseren. Dat is niet zonder meer juist en behoeft nuancering. Een pensioenuitvoerder is niet verplicht, maar mag een deelnemer adviseren over de keuzes die gemaakt kunnen worden. Een deelnemer heeft bijvoorbeeld de keuze om een partnerpensioen uit te ruilen voor een hoger ouderdomspensioen. Noch de pensioenwetgeving noch de financiële toezichtwetgeving verbiedt de pensioenuitvoerder de betreffende deelnemer, als deze vraagt om persoonlijk advies, deze te geven. Een pensioenuitvoerder mag adviseren over keuzes die voortvloeien uit de pensioenregeling zelf of de pensioenregelgeving maar mag geen productgerelateerd- of zogeheten Wft-advies geven. Zo lang de pensioenuitvoerder geen financieel product aanbeveelt of daarover bemiddelt, overtreedt deze geen verbod indien deze de deelnemer adviseert over de keuze om wel of niet uit te ruilen.
Toezicht
De AFM zal toezicht gaan houden op de nieuwe open norm.
[…]
Consultatiedocument, p. 166:
Artikel I, onderdeel Y en artikel VII, onderdeel Y
In artikel 48a van de Pensioenwet en artikel 59a Wvb is keuzebegeleiding door de pensioenuitvoerder geregeld. Dit is verder toegelicht in hoofdstuk 7 van het algemeen deel van de toelichting.
Hier de tekst
Hier de tekst
Hier de tekst
Hier de tekst
Hier de tekst
Hier de tekst
Hier de tekst
Hier de tekst
Hier de tekst
Hier de tekst
Hier de tekst
Hier de tekst